Wat is een platonische relatie?

Een platonische relatie. Die zal je wellicht nog niet vaak gehoord hebben. Toch kent iedereen het fenomeen wel, hetzij dan niet in de dure bewoording die er voor wordt gebruikt. Benieuwd wat dat dan precies is, zo’n platonische relatie? Lees snel verder en ontdek het in onderstaand artikel!

De oorsprong van platonische liefde

Misschien doet de naam Plato een belletje bij je rinkelen en vermoedde je al dat de platonische relatie of platonische liefde van hem afkomstig was. De Griekse filosoof wordt gezien als een van de meest invloedrijke denkers in de westerse filosofie. Hij schreef uiteenlopende dialogen over diverse onderwerpen en werd daarmee de aartsvader van het filosofische idealisme.

Liefde is een onderwerp waar vrijwel alle grote denkers zich aan waagden. Zo ook Plato. Al zijn zijn opvattingen over de platonische relatie niet helemaal meer wat vandaag de dag wordt gezien als platonische liefde. Volgens zijn leer kent liefde verschillende niveaus. Het hoogste niveau, echte liefde, was volgens Plato alleen mogelijk tussen ‘gelijken’. Gelijken waren in die tijd mensen die over dezelfde rechten en status beschikten. Vrouwen hoorden daar in het oude Athena niet bij.

Daarom was volgens Plato echte liefde niet mogelijk tussen man en vrouw. Gelijken waren in die tijd immers alleen mensen van hetzelfde geslacht. Vanuit zijn optiek was de platonische liefde de hoogste trap van liefde. Lichamelijk begeren en seks stond daar onder, hij beschouwde dit zelfs als de eerste trap van liefde.

Gedurende het leven kon de mens een hogere trap bereiken door liefde voor de juiste levensinstelling, de wetenschap en goede gedachten te tonen. Zo kon de hoogste trap van liefde bereikt worden: het in elk mens aanwezige streven en begeren naar zaken als schoonheid, waarheid en uiteindelijk goddelijkheid.

Slechts weinig mensen behaalden deze laatste trap van ware liefde. Diegene die zich intensief met dit streven bezighielden werden door Plato filosofen genoemd. Mensen die lichamelijke begeerte en seks zagen als de hoogste trap van liefde stonden volgens Plato gelijk aan dieren. In zijn hiërarchie namen dieren een lagere plaats in dan de mens. De mens was immers het enige wezen met een ziel en de hoogste trap van liefde kon alleen bestaan tussen 2 zielen.

De platonische relatie anno nu

Plato leefde in de periode 427 v. chr. tot 347 v. chr. Er is in de tussentijd het een en ander verandert kun je wel zeggen. Nog steeds niet overal in de wereld, maar zeker wel in Nederland, hebben vrouwen dezelfde rechten en status als mensen van het andere geslacht. De vlieger ‘man en vrouw kunnen nooit een platonische relatie hebben’ gaat dus sowieso al niet meer op.

Als we naar de definitie kijken van de platonische liefde anno nu, houdt het simpelweg in dat er sprake is van een diepe connectie (= liefde) tussen 2 (of meerdere) mensen zonder dat daar seks bij komt kijken. Je zou de liefde die je voor je ouders, broers of zussen en vrienden of vriendinnen voelt dus feitelijk ook platonische liefde kunnen noemen. Echter wordt met een platonische relatie tegenwoordig vaak bedoeld dat er sprake is van een innige vrienschap tussen een man en een vrouw zonder dat zij seksuele gevoelens hebben voor elkaar en deze gevoelens in de praktijk brengen. Maar hoe haalbaar is dat dan, een platonische relatie vandaag de dag?

Een platonische relatie is meestal oorzaak-gevolg

Laten we voorop stellen dat er wel degelijk ‘echte’ platonische relaties bestaan. Er bestaan mannen en vrouwen die een leven lang bevriend met elkaar zijn zonder ooit op een dag het bed met elkaar te delen.

Maar als je het vanuit biologisch en evolutionair oogpunt gaat bekijken is een platonische relatie natuurlijk je reinste onzin. Mannen die zeggen dat de relatie puur platonisch is zitten gewoon keihard in de friendzone. Ze hebben in het begin van de ontmoeting niet voldoende laten blijken dat er seksuele gevoelens in het spel waren en besloten het spel mee te spelen om de vrouw in kwestie maar niet te verliezen. Gevolg is dat ze nu in een platonische relatie zitten met een vrouw waar ze zeker wel meer van zouden willen dan dat ze nu krijgen. Maar wederom zijn ze simpelweg te bang om de vrouw kwijt te raken en blijven ze dus maar ‘gewoon vrienden’.

Natuurlijk verzinnen we dit niet zelf. Onderzoekers wilden weten hoe het is gesteld met platonische relaties tussen heteroseksuele mannen en heteroseksuele vrouwen en keken vanuit evolutionair oogpunt naar het onderzoek. Ze ondervraagden 88 vriendenstellen die een gemiddelde platonische relatie hadden van 2 jaar. De conclusie was simpel en eigenlijk wel te verwachten als je er puur biologisch naar kijkt: de mannen van de vriendenstellen voelden zich meer aangetrokken tot de vrouwen dan andersom, zij onderschatten de mate waarin de vrouwen zich aangetrokken voelden tot de partner van de platonische relatie en lieten hun gevoelens niet beïnvloeden door het feit dat zijzelf (of de vrouw) al een liefdesrelatie had.

Vanuit evolutionair oogpunt is de uitkomst van het onderzoek eenvoudig te verklaren: mannen zijn meer gebaat bij kortstondige seksuele contacten (hoe meer je je zaad verspreidt, hoe groter de kans dat je over veel nageslacht zal beschikken) en de vrouwen zijn selectiever omdat zij meer gebaat zijn bij een langdurige en stabiele relatie (om de nakomelingen veilig te stellen).

Je zou aan de hand van het onderzoek dus kunnen stellen dat een echte 100% platonische relatie niet bestaat. Vanuit de vrouw gezien misschien wel, maar de man wilt vaak toch iets meer dan hij durft toe te geven. In veel gevallen overleeft een platonische relatie dan ook nooit de tand des tijds. Soms eindigt de platonische liefde toch in een onderonsje onder de lakens. In andere gevallen ‘geeft de man op’ en dooft de platonische relatie uit als een nachtkaars.

Help, ik zit in een platonische relatie!

Misschien wist je aan het begin van dit artikel nog niet dat dit beestje zo genoemd wordt, maar ben je er gaandeweg het artikel achter gekomen dat je momenteel toch echt in een platonische relatie zit. Je bent bevriend met een leuke man of vrouw en stiekem zou je eigenlijk wel meer willen dan een relatie zonder seks. In dat geval heb je eigenlijk maar twee serieuze opties: de platonische relatie proberen om te zetten naar een liefdesrelatie of je biezen pakken en simpelweg gaan.

Voor vrouwen is het eenvoudiger om de platonische relatie om te zetten in een liefdesrelatie waarbij seks wél een rol speelt. Zoals uit het onderzoek is gebleken staan veel mannen er wel voor open, maar durven ze op de een of andere manier geen actie te ondernemen. Het is voor een man ook knap lastig om de switch te maken van ‘gezien worden als maatje’ naar ‘gezien worden als aantrekkelijke sekspartner’. Vaak zit je al te diep in de friendzone om er uit te komen.

Ook de angst om een goede vriendschap op het spel te zetten weegt natuurlijk mee. Werkt het niet, dan is er vaak geen weg meer terug. Je moet voor jezelf dus goed nagaan of dat het je waard is, maar weet dat een ongelijke relatie (waarbij persoon A meer of iets anders wilt dan persoon B) moeilijk in stand te houden is op de langere termijn. Je gevoel heb je nu eenmaal niet altijd onder controle. Je keuzes gelukkig wel. Wees dus wijs met de keuzes die je maakt in de platonische relatie. Je kunt in een oogwenk meer kapot maken dan je lief is….

Dit artikel is geschreven door Robin de Boer

Dating coach Robin is al jarenlang blogger voor Datingsitekiezen.nl. Getrouwd met een leuke man die ze heeft ontmoet via een datingsite. Een creatieve veelvraat die gek is op schrijven, ontwerpen en tekenen. LinkedIn