Scheiden van een narcist? 6 dingen die je moet weten

Je droomhuwelijk verandert zo langzamerhand in een nachtmerrie; jouw eens zo charmante partner is getransformeerd naar een ziekelijke aandachtsmagneet. De verwijten slingeren je om het hoofd, terwijl je lang moet wachten op lieve woorden. Sinds je beseft dat je getrouwd bent een narcist, groeit langzamerhand het besef dat een scheiding onontkoombaar is. Maar voordat het zover is, wil je natuurlijk eerst zeker weten dat je partner narcistisch is en ben je gebaat bij tips over het scheiden van een narcist.

Een huwelijk met een narcist is destructief en zal je op termijn mentaal slopen. Kies voor jezelf (en ook voor de kinderen, als je die hebt) en overweeg een scheiding. Hieronder lees je wat er komt kijken bij het scheiden van een narcist.

1. De voortekenen van narcisme

Je werd al snel verliefd op zijn/haar gezellige, zelfverzekerde uitstraling en ook vrienden en familie waren direct gecharmeerd van je nieuwe, vlotte en attente vriend/vriendin. De relatie was leuk, romantisch en spannend. Dat je partner vaak over zichzelf praatte, vond je niet erg; je kon urenlang luisteren naar zijn/haar avonturen en interessante kijk op de wereld. Maar zodra je hart veroverd was, veranderde jullie relatie langzamerhand in een destructieve relatie. Jullie kregen vaker ruzie, maar dat is niet gek: waar passie is, is immers vuur. Zijn of haar scherpe mening over alles wat los of vast zat nam je ook voor lief. Daarnaast deelde je die mening vaak genoeg. Misschien ontstonden deze voortekenen van narcisme nog voor jullie huwelijk, maar grote kans dat de narcist pas na het huwelijk zijn of haar ware aard liet zien.

2. De ontmaskering van de narcist

Een narcistische persoonlijkheidsstoornis verschilt van persoon tot persoon. Die charmante man kan behoorlijk vol van zichzelf zijn, maar dat betekent niet dat het een gevaarlijke gek is. Terwijl andere narcisten behoorlijk veel gemeen hebben met psychopaten. Als je onderstaande kenmerken herkent, kun je overwegen om serieus stappen te gaan ondernemen.

• Meten met twee maten – je partner hanteert voor zichzelf hele andere normen en waarden dan voor jou. Het is voor je partner bijvoorbeeld heel normaal om midden in de nacht thuis te komen, maar als jij dat doet dan is het huis te klein.
• Alle aandacht opeisen – je partner wil voortdurend in het middelpunt van de belangstelling staan. In een restaurant wil hij/zij als een vip behandeld worden, maar ook thuis moet jij alles in gang zetten om het hem/haar naar de zin te maken.
• Slecht in geven – je partner heeft erg veel moeite met de woorden ‘dankjewel’, ‘sorry’ en ‘ik hou van je’. Een goed huwelijk is natuurlijk geven en nemen, maar de narcist kan alleen geven en houdt geen rekening met andermans gevoelens.
• Naar beneden halen – de intelligentie van een narcist zit diegene flink in de weg. Niet alleen is er heel veel kritiek op anderen, maar ook op jou als partner. Hierdoor kun je op termijn erg minderwaardig gaan voelen en aan jezelf gaan twijfelen.
• Conflicten opzoeken – hoewel je van jezelf niet echt opvliegend bent, heb je nu regelmatig slaande ruzie. Het kan om grote onderwerpen gaan, maar veel vaker om kleine onbenullige dingen (‘je zet de koffie te sterk, kan je dan echt helemaal niks?’).
• De ander willen veranderen – in het begin zijn het kleine dingen (‘ik vind het mooier als je hakken draagt’) maar het wordt al snel minder onschuldig (‘je moet niet meer met die vriendin omgaan’) of eisen dat iemand hobby’s of zelfs werk opgeeft.

Zoals eerder vermeld, kan iemand met andere vergelijkbare trekken aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis leiden. Maar het kan net zo goed zijn dat je partner zo manipulatief is dat je niet echt aan kunt wijzen wat er precies aan mankeert. Je doet er in ieder geval goed aan om de nare kantjes van je huwelijk bespreekbaar te maken met familie of een psycholoog, want het is geen gelijkwaardig huwelijk en waarschijnlijk kun je beter scheiden. Want waar twee mensen normaliter van elkaar houden, houdt de narcist vooral van zichzelf.

3. Hoe reageren narcisten op een scheiding?

Het is voor je narcistische partner erg moeilijk dat je van hem/haar wil scheiden. Het druist namelijk volledig in tegen de wensen van de narcist. Niet alleen zal hij/zij alle controle over jou verliezen, ook is het natuurlijk een enorme deuk in het ego. Oftewel: een acuut gebrek aan aandacht en macht, de zuurstof voor een narcist. Hoe je partner reageert hangt heel erg van de persoon en van de aard van de narcistische persoonlijkheidsstoornis af, maar de volgende scenario’s zijn niet ondenkbaar:

• Fysiek geweld. Vooral in een geschiedenis met losse handjes, bestaat er een kans dat je partner geweld inzet uit pure wanhoop. Als je zulk gedrag vermoedt, verhuis dan het liefst al vóór het hoge woord naar vrienden/familie en communiceer vanaf dan het liefst in gezelschap van een professional zoals een psycholoog of advocaat.
• Romantiek. Het andere uiterste lijkt in eerste instantie rooskleurig; je partner beseft plotseling dat hij/zij een probleem heeft en toont ineens de warmte en empathie die je al jaren mist. Wees echter alert; dit kan een slimme manipulatietactiek zijn. Pas als je partner zich meldt bij een psychiater, kun je overwegen om het een kans te geven.
• Dreigementen. Een huwelijk gaat altijd gepaard met gedeelde verantwoordelijkheden en bezittingen en daar maakt je narcistische partner gebruik van: “Ik laat je opdraaien voor alle kosten!” of “Ik zorg ervoor dat je de kinderen nooit meer ziet!” zijn hele gangbare kreten. Je doet er goed aan om een slimme advocaat in de arm te nemen.
• Emotionele chantage. Narcisten zijn heel goed in emotionele chantage, dat wil zeggen dat ze je emotioneel gezien bespelen om hun zin te krijgen. Zo kunnen ze dreigen met zelfmoord, je het gevoel geven dat ze niet zonder je kunnen of je wijsmaken dat er nooit meer iemand zoveel van je zal houden als hij/zij (ironisch).

4. Hoe kan je de scheiding met een narcist goed laten verlopen?

De meeste scheidingen hebben baat bij juridische bijstand, maar dat geldt al helemaal voor een scheiding van een narcist. Dat kan te maken hebben met de dreigementen van je toekomstige ex-partner, maar ook omdat je zeker wil weten dat alle bezittingen eerlijk en zonder spelletjes worden verdeeld en dat de kinderen niet de dupe worden van de situatie.

Neem daarom de tijd om een goede advocaat te vinden, die begrip (en het liefst ervaring!) heeft voor jouw situatie. Waarschijnlijk wil je zo snel mogelijk verlost worden van je pijnlijke huwelijk, maar je moet het grondig aanpakken zodat je zonder al teveel kleerscheuren kunt scheiden. Daarnaast moet je duidelijke doelen en vragen hebben van tevoren, zodat je samen met de advocaat gerichte stappen kunt ondernemen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met het huis, is een omgangsregeling met de kinderen realistisch in deze situatie, et cetera.

Er bestaat een grote kans dat je weinig grip hebt op de realiteit, doordat je lang door het huwelijk werd opgeslokt. Stel je advocaat daarom vragen als: “Ben ik onredelijk als ik … verlang?” of “Is het normaal dat mijn ex-partner … eist?”. Ook helpt het als je de advocaat inzicht geeft in de persoonlijkheid van je ex-partner, zodat jullie samen kunnen kunnen anticiperen op voorspelbare tegenargumenten. Tot slot moet je ten alle tijden volwassen en bij de feiten blijven. Het is natuurlijk verleidelijk om ook te gaan manipuleren en dreigen, maar een vuur doof je pas met een flinke emmer water, niet met extra aanmaakblokjes.

5. Was het stom om met een narcist te trouwen?

Als het narcisme al voor het huwelijk tot uiting kwam, was het een gewaagde maar geen ondenkbare stap om te trouwen. Een huwelijk met een narcist heeft namelijk hoge pieken, en soms een zeer diep dal. Je hoopte dat degene op wie je verliefd was geworden weer terugkomt, misschien heb je zelfs lang gedacht dat je diegene kon helpen.

Maar vaker kom je er pas na het huwelijk achter met wie ze nou in werkelijkheid zijn getrouwd. Via google, vrienden of misschien zelfs een psycholoog. De onthulling zorgt voor grote opluchting omdat je eindelijk begrijpt waarom je huwelijk zo anders is. Tegelijkertijd brengt het ook een enorm schuldgevoel teweeg, vooral naar jezelf toe. Je schaamt je dat je de tekenen niet eerder herkende en nu in deze situatie bent verzeild.

In beide gevallen moet je proberen om jezelf niet naar beneden te halen. Je bent al genoeg gekwetst door je partner, dus je hoeft jezelf niet onnodig te straffen. Narcisten zijn nou eenmaal doorgewinterde manipulatoren, die erop kicken om een sterke persoonlijkheid tot hun mentale bezit te maken. Het is nu eenmaal gebeurd en het is goed om juist vooruit te kijken en stappen te ondernemen om te scheiden van je narcistische partner.

6. De periode na de scheiding

In de periode na de scheiding heb je eindelijk tijd om weer opgelucht adem te halen en te gaan en te staan waar je zelf wil. Een huwelijk met een narcist kan behoorlijk isolerend zijn, dus misschien ben je nog niet veel in de gelegenheid geweest om met vrienden af te spreken of zelfs om met lotgenoten te praten. Probeer beschadigde banden te herstellen en wees open over je gevoelens, zodat de ander begrijpt waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt. Dit helpt je ook enorm om je mislukte huwelijk een plekje te geven.

Om weer wat vertrouwen te krijgen in je medemens, doe je er goed aan om nieuwe mensen te ontmoeten en weer geïnspireerd en gemotiveerd te raken. Tegenwoordig is het internet een veelvoorkomende manier om in contact te komen met nieuwe mensen, zoals lotgenoten, vriendschappelijke contacten of zelfs een date. Deze website heeft een heel scala aan datingsites, waarvan er 15 gericht zijn op vriendschappen. En als er dan toch een hele speciale man/vrouw tussen blijkt te zitten, die overduidelijk ook van jou houdt, dan is dat mooi meegenomen.

Dit artikel is geschreven door Robin de Boer

Dating coach Robin is al jarenlang blogger voor Datingsitekiezen.nl. Getrouwd met een leuke man die ze heeft ontmoet via een datingsite. Een creatieve veelvraat die gek is op schrijven, ontwerpen en tekenen. LinkedIn